.

از ژان پیاژه روان‌شناس سوئیسی نقل است که شخصیت آدمی تا هفت سالگی شکل می‌گیرد. به سخن ساده‌تر، تکلیف او روشن می‌شود که در کارگاه هستی چه کاره است.

من این روزها که در سیر زندگی‌ام می‌اندیشم به راستی سخن پیاژه را بیشتر باور می‌کنم. یادم هست هنوز دبستان نرفته بودم که از مادرم پرسیدم: «من کی به مدرسه می‌روم؟»

او گفت: «به زودی»

اما من در پاسخ او برآشفته گفتم: «وقتی قیر سفید شود من مدرسه می‌روم!» یعنی اینکه به زودی تو چقدر دیر است.

من شیدای پزشکی بودم. در مسیر زندگی بسیاری از الگوهای کودکی‌ام، کمرنگ شدند اما شگفتا که هرچه این سال‌ها جلوتر می‌روم، آن الگوها دوباره پررنگ‌تر می‌شوند و جان می‌گیرند؛ یعنی دوباره با تمام قدرت آنها را احساس می‌کنم. آن الگوهای من چقدر بزرگ بودند، هرچند حادثه‌های زندگی و ضعف‌های ارادی‌ام مایه آن شدند که به راهشان نرم. یکی از آنها، آلبرت شوایتزر، پزشک اندوهناک قرن ما.